Suốt lúa bằng máy dậm chân, cỗ máy thô sơ này là cả một bước tiến của tiến trình canh tác nông nghiệp của nông dân. Và những ai từng biết hoặc gắn bó với cỗ máy này có lẽ giờ đã thành ông bà cả…
Hiện nay, trong khi các loại máy gặt đập liên hợp chạy ầm ầm ngoài đồng, mỗi ngày xử lý gọn gàng cả 4,5ha, thì ở nhiều nơi diện tích đồng nhỏ lẻ, những khu vực miền núi người nông dân vẫn sử dụng những cách thu hoạch thủ công với sự hỗ trợ ít nhất của máy móc cơ khí. Và chúng hết sức đơn sơ.
Cỗ máy dậm chân này là cả một bước tiến từ thời kỳ thu hoach lúa hoàn toàn thủ công. Trước khi có nó, người nông dân dùng 1 công cụ là 2 thanh tre được kết nối với nhau bằng một sợi dây để néo giữ bó lúa, người làm sẽ cầm 2 cây đó đập bó lúa xuống 1 cục gỗ để lực đập làm văng hạt lúa ra. Khi chiếc máy này ra đời với một bộ phận guồng có gắn những răng thép (ban đầu là răng tre, gỗ) được tạo lực quay bằng bàn đạp thông qua lực chân, truyền động tới guồng quay và những răng trên đó giúp giựt hạt lúa ra khỏi bông. Cỗ máy này đã được sử dụng trong một thời gian dài – như một công cụ chuyển hóa từ thời kỳ sản xuất canh tác thủ công lên sự hỗ trợ của máy móc.
Với nhiều người, cỗ máy này là cả một ký ức về đời sống nông nghiệp của nhà nông, một thời kỳ khó khăn của cuộc sống, gieo trồng được hạt lúa đã là cả một quá trình gian nan, lúa chín rồi thu hoạch được, lấy được hạt lúa ra khỏi bông cũng không đơn giản.
Sự thô sơ của chúng chỉ có thể hỗ trợ việc lấy hạt lúa ra khỏi bông, sau đó là quá trình làm sạch, xẩy sàng loại bỏ rơm, hạt lép rồi mới mang phơi khô.
Và trước đó là công đoạn cắt lúa, cũng thủ công với những lưỡi liềm, nếu nói là kỹ năng cũng không quá để một người có thể sử dụng thành thạo công cụ này, rất sắc, cắt sao đừng bị đứt tay, nhanh, không bị rụng hạt quá nhiều…
Những lưỡi liềm này cũng được sử dụng suốt một thời gian rất dài kể cả khi có cỗ máy suốt dậm chân rồi đến máy guồng, chỉ đến khi có các loại máy cắt liên hợp (cắt – guồng đập – thổi – ra hạt sạch) thì vai trò của nó mới tạm ngưng.
Cuối cùng, xin khuyến mãi thêm một số hình ảnh về con xe độ mà người dân dùng để chuyên chở nông sản từ đồng ruộng nương rẫy về nhà, kể cả lâm sản…
Diễn đàn Chuyện Làm Nông
